Εκτιμάται ότι περισσότερα από 28.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή το 1,6% του στρώματος πάγου και των παγετώνων της Γροιλανδίας έχουν λιώσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες δίνοντας τη θέση τους σε βράχους, υγροτόπους και θάμνους, όπως προκύπτει από μια μεγάλη ανάλυση ιστορικών δορυφορικών αρχείων.

Η Γροιλανδία, μέρος της Αρκτικής, είναι το μεγαλύτερο νησί στον κόσμο, με έκταση περίπου 2,1 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από πάγο και παγετώνες και φιλοξενεί σχεδόν 57.000 ανθρώπους. Από τη δεκαετία του 1970 η περιοχή θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Λιντς, που παρακολούθησε τις αλλαγές σε ολόκληρη τη Γροιλανδία από τη δεκαετία του 1980 ως τη δεκαετία του 2010, διαπίστωσε ότι η απώλεια πάγου επικεντρώνεται γύρω από τις άκρες των σημερινών παγετώνων, αλλά και στα βόρεια και νοτιοδυτικά της Γροιλανδίας. Υπάρχουν επίσης υψηλά επίπεδα απώλειας πάγου σε τοπικές περιοχές στα δυτικά, στα μέσα της βορειοδυτικής και στη νοτιοανατολική πλευρά.

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι θερμότερες θερμοκρασίες του αέρα προκαλούν την υποχώρηση του πάγου, που με τη σειρά της προκαλεί περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας και έχει αντίκτυπο και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και στη σταθερότητα του τοπίου.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό «Scientific Reports».

Η πρωθυπουργός της Δανίας ζήτησε σήμερα συγγνώμη από τους έξι επιζώντες ενός κοινωνικού πειράματος της δεκαετίας του 1950, εξαιτίας του οποίου 22 παιδιά από τη Γροιλανδία απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους και εστάλησαν στη Δανία για να "ενσωματωθούν" στη δανική κοινωνία.

Τα παιδιά των ιθαγενών Ινουίτ ήταν ηλικίας 4-9 ετών όταν το 1951 μεταφέρθηκαν με πλοίο στη Δανία -αποικία της οποίας ήταν τότε η Γροιλανδία- για να προσπαθήσουν να τα αναθρέψουν ως "μικρούς Δανούς".

Σύμφωνα με το "σχέδιο", τα παιδιά επρόκειτο να επιστρέψουν στη Γροιλανδία και να αποτελέσουν μέρος μιας νέας δανόφωνης ελίτ, η οποία θα συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό του πληθυσμού των ιθαγενών της νήσου της Αρκτικής.

Το πείραμα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας της Δανίας να πείσει τα Ηνωμένα Έθνη ότι η Γροιλανδία (αποικία της Δανίας μέχρι το 1953) αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της.

Η Δανία και άλλες αποικιακές δυνάμεις είχαν δεσμευτεί να εργαστούν για την αποαποικιοποίηση όταν εντάχθηκαν στον διεθνή οργανισμό το 1945.

"Οι ιστορίες σας μας συγκίνησαν βαθύτατα και για τον λόγο αυτόν η Δανία λέει σήμερα τη μοναδική λέξη που είναι σωστό να πει: Συγγνώμη!", δήλωσε η πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν ενώπιον ακροατηρίου στο οποίο βρίσκονταν οι έξι επιζώντες Ινουίτ, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας.

"Εκτεθήκατε σε κάτι το οποίο ήταν λάθος. Ήταν απάνθρωπο, παράλογο και άκαρδο", τόνισε η δανή πρωθυπουργός.

Τι απέγιναν τα 22 παιδιά των Ινουίτ

Τα παιδιά δεν επεστράφησαν ποτέ στις οικογένειές τους. Είτε υιοθετήθηκαν από οικογένειες Δανών είτε εστάλησαν πίσω στη Γροιλανδία για να μεγαλώσουν σε ορφανοτροφεία, υποχρεωμένα να μιλούν τη δανική γλώσσα και να μην έχουν επαφή με τους συγγενείς τους.

"Οι γονείς μας είπαν "ναι” σε εκείνο ταξίδι, αλλά δεν ήξεραν σε τι συμφώνησαν", δήλωσε η Εύα Ίλουμ, η οποία απομακρύνθηκε από την οικογένειά της το 1951.

Το ζοφερό κοινωνικό πείραμα αποτελεί "αγκάθι" στις σχέσεις μεταξύ Γροιλανδίας και Δανίας.

"Είναι κομμάτι της κοινής μας ιστορίας… Η αλήθεια αποκαλύφθηκε και είναι μια αλήθεια που πονάει όταν ανατρέχεις στο παρελθόν", είπε ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας Μούτε Έγκεντε.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Γροιλανδίας έχει ρίζες στην κοινότητα των Ινουίτ. Οι περίπου 57.000 κάτοικοι είναι διασκορπισμένοι στο τεράστιο νησί του Βόρειου Ατλαντικού, που έχει έκταση όσο το 1/4 των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Γροιλανδία παραμένει επισήμως τμήμα του Βασιλείου της Δανίας, αλλά έχει αποκτήσει ευρεία αυτονομία και διατηρεί το δικαίωμα να κηρύξει την ανεξαρτησία της.

Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν είχε στείλει απολογητική επιστολή τον Δεκέμβριο του 2020, αλλά σήμερα ζήτησε για πρώτη φορά συγγνώμη αυτοπροσώπως από τους έξι επιζώντες εκείνου του απάνθρωπου κοινωνικού πειράματος.

Το στρατόπεδο Century είναι μία στρατιωτική βάση των ΗΠΑ που χτίστηκε στη βορειοδυτική Γροιλανδία το 1959 ως ερευνητικό κέντρο για τη δοκιμή πυρηνικών πυραύλων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η βάση εγκαταλείφθηκε πριν από σχεδόν 50 χρόνια, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν τον παροπλισμό της το 1967.

Η βάση έμεινε θαμμένη κάτω από το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας μαζί με φορτηγά, σήραγγες και απόβλητα από έναν πυρηνικό αντιδραστήρα. Τα απόβλητα αυτά περιλαμβάνουν τόνους λυμάτων, βενζίνης, ραδιενεργών ψυκτικών υδάτων, καθώς και πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB).

Οι ΗΠΑ και η Δανία, η οποία ήλεγχε τη Γροιλανδία, δεν έδωσαν αρκετή σημασία στα απόβλητα, σκεπτόμενες ότι η συνεχής χιονόπτωση θα θάψει τη στρατιωτική βάση όλο και βαθύτερα.

Ωστόσο η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να απελευθερώσει τα ραδιενεργά απόβλητα από το εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο, αν οι πάγοι της Γροιλανδίας συνεχίσουν να λιώνουν κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Η βάση είναι σήμερα θαμμένη περίπου 35 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, αλλά το τμήμα του στρώματος πάγου που καλύπτει το στρατόπεδο μπορεί να αρχίσει να λιώνει μέχρι το τέλος του αιώνα, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις του πλανήτη, προειδοποιούν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Γιορκ του Καναδά.

Οι χημικές ουσίες των αποβλήτων συνιστούν απειλές για την υγεία. Για παράδειγμα, τα PCB έχει αποδειχθεί ότι είναι επιβλαβή για το νευρικό, το ενδοκρινικό, το αναπαραγωγικό και το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλούν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο.

Δυστυχώς, παρά τον κίνδυνο από τα απόβλητα, οι ερευνητές αναφέρουν ότι θα ήταν πολύ δαπανηρό να αφαιρεθούν τώρα και προτείνουν αναμονή έως ότου ο πάγος λιώσει στο σημείο ακριβώς πριν εκτεθούν πάλι στην ατμόσφαιρα, προτού επιχειρηθούν εργασίες απομάκρυνσης.

πηγή naftemporiki