Σε κείμενο που γράφτηκε στις αρχές Ιούλη, ο Sameh Naguib, μέλος των Επαναστατών Σοσιαλιστών στην Αίγυπτο, εξετάζει τις δυσκολίες αλλά και τις δυνατότητες της επόμενης περιόδου στην Αίγυπτο.

Αυτή η βδο­μά­δα ση­μα­το­δο­τεί την έναρ­ξη του τέ­ταρ­του χρό­νου του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος της 3ης Ιούλη. Τα γε­γο­νό­τα των πε­ρα­σμέ­νων 3 χρό­νων έχουν δεί­ξει, πέρα από κάθε αμ­φι­βο­λία, ότι αυτό το αι­μα­τη­ρό πρα­ξι­κό­πη­μα είχε σχε­δια­στεί και προ­ε­τοι­μα­στεί από την ηγε­σία του στρα­τού και από με­γά­λους επι­χει­ρη­μα­τί­ες μήνες προ­τού συμ­βεί, και ότι η πο­λι­τι­κή και λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση ενά­ντια στην Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα και τον πρό­ε­δρο Μόρσι εκ­με­ταλ­λεύ­τη­κε τη λαϊκή οργή ενά­ντια σε αυτόν και τις απο­τυ­χί­ες της Αδελ­φό­τη­τας. Αυτή η κι­νη­το­ποί­η­ση χρη­σι­μο­ποί­η­σε ερ­γα­λεία που έδει­χναν επα­να­στα­τι­κά στη μορφή, αλλά που στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στό­χευαν στο να δη­μιουρ­γή­σουν μια λαϊκή βάση για το πρα­ξι­κό­πη­μα και την αντε­πα­νά­στα­ση.

Ο ου­σια­στι­κός στό­χος του κα­θε­στώ­τος Ελ-Σί­σι ήταν και πα­ρα­μέ­νει όχι μόνο να απαλ­λα­γεί από τους Αδελ­φούς Μου­σουλ­μά­νους, αλλά κυ­ρί­ως να ερ­γα­στεί συ­στη­μα­τι­κά για την εξου­δε­τέ­ρω­ση κάθε εί­δους κι­νή­μα­τος, συ­νεί­δη­σης ή κι­νη­το­ποί­η­σης που σχε­τί­ζε­ται με την επα­νά­στα­ση της 25ης Γε­νά­ρη. Σε αυτά συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νο­νται τα κι­νή­μα­τα και οι ορ­γα­νώ­σεις που συν­δέ­ο­νται με αυτήν την επα­νά­στα­ση, αλλά και το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα ή όποιο άλλο κί­νη­μα δια­μαρ­τυ­ρί­ας ή νε­ο­λαι­ί­στι­κο κί­νη­μα προ­έ­κυ­ψε μετά την επα­νά­στα­ση του Γε­νά­ρη.

Οι αντι­δρά­σεις των επα­να­στα­τι­κών δυ­νά­με­ων και ορ­γα­νώ­σε­ων πέ­ρα­σαν από τρεις δια­δο­χι­κές φά­σεις. Κατά τον πρώτο χρόνο του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, πολ­λοί βρί­σκο­νταν σε άρ­νη­ση της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας και συ­νέ­χι­ζαν τη δράση τους λες και η επα­νά­στα­ση συ­νε­χι­ζό­ταν και με την αντί­λη­ψη ότι το πρα­ξι­κό­πη­μα δεν θα κρα­τή­σει πολύ. Αλλά καθώς έγινε εμ­φα­νές ότι το πρα­ξι­κό­πη­μα ήταν σχε­τι­κά στα­θε­ρό και συ­μπα­γές, η αρ­χι­κή αντί­δρα­ση άρ­νη­σης με­τα­τρά­πη­κε σε μια βαθιά απο­θάρ­ρυν­ση και σχε­δόν υπο­τα­γή. Αλλά σή­με­ρα, καθώς το πρα­ξι­κό­πη­μα μπαί­νει στον τέ­ταρ­το χρόνο του, πρέ­πει να βά­λου­με ένα τέλος σε αυτές τις πα­ρά­λο­γες και μη ρε­α­λι­στι­κές αντι­δρά­σεις: το κα­θή­κον μας είναι να ανα­λύ­σου­με την ση­με­ρι­νή πο­λι­τι­κή συ­γκυ­ρία σε όλες της τις πτυ­χές και με όλες της τις αντι­φά­σεις, προ­κει­μέ­νου να μπο­ρέ­σου­με να πα­ρου­σιά­σου­με στρα­τη­γι­κές και τα­κτι­κές προ­τά­σεις που θα αντα­πο­κρί­νο­νται όχι στις ευχές ή τους φό­βους των επα­να­στα­τών, αλλά στις πραγ­μα­τι­κές ση­με­ρι­νές δυ­να­τό­τη­τες.

Τα τρία τε­λευ­ταία χρό­νια εί­δα­με βάρ­βα­ρη κα­τα­στο­λή και την κι­νη­το­ποί­η­ση των ΜΜΕ ενά­ντια σε κάθε είδος αντι­πο­λί­τευ­σης ή δια­μαρ­τυ­ρί­ας, όπως και το πέ­ρα­σμα νόμων που πε­ριο­ρί­ζουν όλες τις μορ­φές κι­νη­το­ποί­η­σης ή έκ­φρα­σης, για να μην ανα­φερ­θού­με στον βρώ­μι­κο ρόλο του δι­κα­στι­κού σώ­μα­τος που έχει εκ­δώ­σει χι­λιά­δες κα­τα­δί­κες σε φυ­λά­κι­ση ή σε θά­να­το ενά­ντια σε αντι­πά­λους του κα­θε­στώ­τος και έχει δια­τά­ξει ανα­δρο­μι­κές φυ­λα­κί­σεις εκεί­νων που συμ­με­τεί­χαν στην επα­νά­στα­ση του Γε­νά­ρη. Αλλά πα­ρό­λα αυτά, οι εξε­λί­ξεις του τε­λευ­ταί­ου χρό­νου μπο­ρούν να μας πα­ρα­κι­νή­σουν σε μια με­τρη­μέ­νη αι­σιο­δο­ξία.

Με τον όρο με­τρη­μέ­νη αι­σιο­δο­ξία, δεν εν­νο­ού­με τυφλή θριαμ­βο­λο­γία ή επα­να­στα­τι­κή αφέ­λεια, και σί­γου­ρα δεν συμ­με­ρι­ζό­μα­στε την κω­μι­κή άποψη κά­ποιων με­ρί­δων της Μου­σουλ­μα­νι­κής Αδελ­φό­τη­τας όπως εκ­φρά­ζε­ται από το σύν­θη­μα για το «πρα­ξι­κό­πη­μα που κα­ταρ­ρέ­ει». Γνω­ρί­ζου­με καλά ότι η πάλη ενά­ντια στο αντε­πα­να­στα­τι­κό κα­θε­στώς είναι μια μα­κρο­χρό­νια πάλη που θα εξε­λι­χθεί για χρό­νια, και έχου­με μπρο­στά μας πολ­λές μάχες και θυ­σί­ες προ­τού μπο­ρέ­σου­με να επι­στρέ­ψου­με στο μο­νο­πά­τι της επα­νά­στα­σης της 25ης Γε­νά­ρη. Αυτό που εν­νο­ού­με με τον όρο «με­τρη­μέ­νη αι­σιο­δο­ξία» είναι ότι οι εξε­λί­ξεις του πε­ρα­σμέ­νου χρό­νου μας πα­ρα­κι­νούν να κα­λέ­σου­με για ορ­γα­νω­μέ­νη και επι­με­λή δου­λειά προ­κει­μέ­νου να χτί­σου­με μια ισχυ­ρή και απο­τε­λε­σμα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση, ικανή να στα­θεί απέ­να­ντι στο κα­θε­στώς, εξη­γώ­ντας πα­ράλ­λη­λα ότι αυτό το κά­λε­σμα δεν αντι­κα­το­πτρί­ζει κά­ποιες μη ρε­α­λι­στι­κές προσ­δο­κί­ες από τη μεριά μας. 

Ρήγ­μα­τα στην κο­ρυ­φή του κα­θε­στώ­τος

Από τα χρό­νια του Νάσερ, το αι­γυ­πτια­κό κα­θε­στώς στη­ρι­ζό­ταν σε μια λεπτή ισορ­ρο­πία ανά­με­σα στους διά­φο­ρους μη­χα­νι­σμούς ασφα­λεί­ας: το Υπουρ­γείο Άμυ­νας και το Υπουρ­γείο Εσω­τε­ρι­κών (με τις Στρα­τιω­τι­κές Υπη­ρε­σί­ες Πλη­ρο­φο­ριών και την Γε­νι­κή Υπη­ρε­σία Πλη­ρο­φο­ριών αντί­στοι­χα). Ο πρό­ε­δρος έπαι­ζε το ρόλο της εξι­σορ­ρο­πι­στι­κής δύ­να­μης με­τα­ξύ αυτών των θε­σμών. Αλλά η επα­νά­στα­ση του Γε­νά­ρη του 2011 εξα­πέ­λυ­σε χάος ενά­ντια σε αυτήν την ισορ­ρο­πία. Η Αστυ­νο­μία, η Κε­ντρι­κή Ασφά­λεια και η Κρα­τι­κή Ασφά­λεια κα­τέρ­ρευ­σαν σχε­δόν ολο­κλη­ρω­τι­κά. Ο στρα­τός υπο­χρε­ώ­θη­κε να πα­ρέμ­βει άμεσα για να κα­λύ­ψει το κενό, πα­ρα­δί­δο­ντας τον έλεγ­χο όλης της δου­λειάς ασφά­λειας στην Στρα­τιω­τι­κή Υπη­ρε­σία Πλη­ρο­φο­ριών και την Γε­νι­κή Υπη­ρε­σία Πλη­ρο­φο­ριών. Φυ­σι­κά, αυτή η έκτα­κτη κα­τά­στα­ση δεν μπο­ρού­σε να κρα­τή­σει για πολύ. Ένα από τα κρί­σι­μα κα­θή­κο­ντα του Αμπ­ντέλ Φατάχ Ελ Σίσι ως υπουρ­γός Άμυ­νας ήταν να ανα­συ­γκρο­τή­σει τους μη­χα­νι­σμούς ασφα­λεί­ας του Υπουρ­γεί­ου Εσω­τε­ρι­κών, ώστε να βρε­θούν αυτοί στην πρώτη γραμ­μή της άμε­σης κα­τα­στο­λής και να ανα­λά­βουν την κα­θη­με­ρι­νή δια­χεί­ρι­ση των ζη­τη­μά­των ασφα­λεί­ας, ιδιαί­τε­ρα μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα και την απο­μά­κρυν­ση της Αδελ­φό­τη­τας και του Μόρσι. Πρά­μα­τι, ο Αλ Σίσι πέ­τυ­χε να ανα­συ­γκρο­τή­σει την Αστυ­νο­μία και την Κρα­τι­κή Ασφά­λεια. 

Πα­ρό­λες αυτές τις προ­σπά­θειες, η ισορ­ρο­πία με­τα­ξύ των μη­χα­νι­σμών ασφα­λεί­ας και η δυ­να­τό­τη­τα του Προ­έ­δρου να τους επι­βλέ­πει όλους και να ελέγ­χει την αντι­πα­λό­τη­τα και τον αντα­γω­νι­σμό με­τα­ξύ τους, δεν έχει απο­κα­τα­στα­θεί. Πολλά ση­μά­δια του βά­θους της κρί­σης στην κο­ρυ­φή των μη­χα­νι­σμών ασφα­λεί­ας και του κιν­δύ­νου που αυτή απο­τε­λεί για το κα­θε­στώς του Σίσι εμ­φα­νί­στη­καν στη διάρ­κεια του τρί­του χρό­νου του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος. 

Αυτό αντα­να­κλά­στη­κε σε μια σειρά φιά­σκο στο τομέα της ασφά­λειας όπως και σε ημι-κα­λυμ­μέ­νες δια­μά­χες με­τα­ξύ των διά­φο­ρων μη­χα­νι­σμών. Μόνο στη διάρ­κεια του τρί­του χρό­νου του πρα­ξι­κό­πη­μα­τος εί­δα­με το βομ­βαρ­δι­σμό του ρω­σι­κού αε­ρο­πλά­νου που είχε απο­γειω­θεί από το Σαρμ Ελ Σεΐχ στις 31 Οκτώ­βρη του 2015, προ­τού ένας ένο­πλος πα­ρα­νοϊ­κός κάνει αε­ρο­πει­ρα­τεία σε αε­ρο­πλά­νο της Egypt Air που είχε απο­γειω­θεί από το αε­ρο­δρό­μιο Μπουργκ Αλ Αράμπ στην Αλε­ξάν­δρεια. Τέλος, ένα άλλο αε­ρο­σκά­φος της Egypt Air συ­νε­τρί­βη κάτω από άγνω­στες ακόμα συν­θή­κες.

Η σειρά εκρή­ξε­ων και τρο­μο­κρα­τι­κών επι­θέ­σε­ων συ­νε­χί­στη­καν από το Σινά ως τη Χελ­βάν, με την εκτέ­λε­ση τεσ­σά­ρων δι­κα­στών στην Αρίς στις 24 Νο­έμ­βρη του 2015 και 6 αστυ­νο­μι­κών στην Χελ­βάν το Μάη του 2016 να απο­τε­λούν χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα μιας ανε­ξά­ντλη­της λί­στας. Αυτό, παρά τις συ­χνές δια­κη­ρύ­ξεις διά­φο­ρων αξιω­μα­τι­κών του στρα­τού και της αστυ­νο­μί­ας ότι οι τρο­μο­κρα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις έχουν ητ­τη­θεί ορι­στι­κά! 

Αλλά η υπό­θε­ση που ήταν ίσως η πιο απο­κα­λυ­πτι­κή αυτής της κρί­σης ήταν η υπό­θε­ση του Ιτα­λού φοι­τη­τή Τζιού­λιο Ρε­τζέ­νι, που απή­χθη στις 25 Γε­νά­ρη του 2016 και του οποί­ου το κα­κο­ποι­η­μέ­νο πτώμα βρέ­θη­κε με ση­μά­δια τρο­μα­κτι­κών βα­σα­νι­στη­ρί­ων στις 3 Φλε­βά­ρη του 2016. Οι συ­νέ­πειες αυτού του πε­ρα­στι­κού ξε­δι­πλώ­νο­νται μέχρι σή­με­ρα: Αφού η Ρώμη ανα­κά­λε­σε τον πρέ­σβη της στο Κάιρο στις 8 Απρί­λη του 2016, το ιτα­λι­κό κοι­νο­βού­λιο ψή­φι­σε την δια­κο­πή κάθε πα­ρο­χής όπλων στον αι­γυ­πτια­κό στρα­τό από τα τέλη Ιούνη του 2016. Κα­νείς δεν αμ­φι­βά­λει ότι ήταν ένας από τους με­γά­λους μη­χα­νι­σμούς ασφα­λεί­ας αυτός που διέ­πρα­ξε το έγκλη­μα, είτε ή Υπη­ρε­σία Πλη­ρο­φο­ριών είτε η Κρα­τι­κή Ασφά­λεια, είτε ο στρα­τός είτε η αστυ­νο­μία. Το υψηλό επί­πε­δο σύγ­χυ­σης των δια­φό­ρων υπη­ρε­σιών σε αυτό το ζή­τη­μα εκτέ­θη­καν ξε­κά­θα­ρα καθώς ανα­ζη­τούν έναν απο­διο­πο­μπαίο τράγο ή επι­χει­ρούν απε­γνω­σμέ­να να επι­νο­ή­σουν εξω­φρε­νι­κές ιστο­ρί­ες που πάνε κό­ντρα σε κάθε λο­γι­κή. Και τέλος οι αντι­φα­τι­κές ανα­κοι­νώ­σεις για την υπό­θε­ση δεί­χνουν χωρίς προη­γού­με­νο επί­πε­δα σύγ­χυ­σης και πα­νι­κού στους μη­χα­νι­σμούς ασφα­λεί­ας.   

Ένα άλλο ση­μά­δι του αντα­γω­νι­σμού και των εσω­τε­ρι­κών δια­μα­χών με­τα­ξύ των μη­χα­νι­σμών είναι η σχέση του κα­θε­νός με τη Χαμάς. Ελά­χι­στες μέρες μετά την ανα­κοί­νω­ση του υπουρ­γού Εσω­τε­ρι­κών το Μάρτη του 2016 ότι οι έρευ­νες απο­κά­λυ­ψαν το ρόλο της Χαμάς στην εκτέ­λε­ση του Γε­νι­κού Ει­σαγ­γε­λέα, η ηγε­σία της Χαμάς στη Γάζα βρι­σκό­ταν σε επί­ση­μη επί­σκε­ψη στα γρα­φεία της Γε­νι­κής Υπη­ρε­σί­ας Πλη­ρο­φο­ριών στο Κάιρο. Μια τέ­τοια ασυ­νέ­πεια δεί­χνει όχι μόνο την αντι­πα­λό­τη­τα και την έλ­λει­ψη συ­ντο­νι­σμού με­τα­ξύ των δύο μη­χα­νι­σμών ασφα­λεί­ας, αλλά απο­κα­λύ­πτει και την απο­τυ­χία του προ­έ­δρου να δια­χει­ρι­στεί αυτήν την αντι­πα­λό­τη­τα.

Η οι­κο­νο­μι­κή κρίση

Τον τρίτο χρόνο του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος εί­δα­με επι­πλέ­ον οι­κο­νο­μι­κή επι­δεί­νω­ση και κα­τάρ­ρευ­ση στην Αί­γυ­πτο. Όλες οι προ­σπά­θειες του Αλ Σίσι να ανα­ζω­ο­γο­νή­σει την οι­κο­νο­μία έχουν απο­τύ­χει, είτε πρό­κει­ται για την προ­σπά­θεια να προ­σελ­κύ­σει ξένες επεν­δύ­σεις, είτε να ανα­ζω­ο­γο­νή­σει τον του­ρι­σμό είτε αφορά τα θη­ριώ­δη έργα υπο­δο­μής.  

Ο Αλ Σίσι στη­ρί­ζε­ται σε ένα μίγμα οι­κο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών. Από τη μια μεριά, υιο­θέ­τη­σε μια μορφή νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού που είναι ακραία ακόμα και σε σχέση με την πε­ρί­ο­δο του Γκα­μάλ Μου­μπά­ρακ και του Αχ­μέντ Ναζίφ, κατά τις τε­λευ­ταί­ες κυ­βερ­νή­σεις της επο­χής του Χόσνι Μου­μπά­ρακ: όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρα μέτρα λι­τό­τη­τας, πε­ρι­κο­πές στις επι­δο­τή­σεις, μεί­ω­ση του ελ­λείμ­μα­τος μέσα από την πε­ρι­κο­πή των δη­μο­σί­ων δα­πα­νών και τη μεί­ω­ση κρί­σι­μων κοι­νω­νι­κών υπη­ρε­σιών. Αυτά τα μέτρα συ­νο­δεύ­ο­νται από συ­νε­χό­με­νες ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις και επω­φε­λείς συμ­φω­νί­ες για τους με­γά­λες επεν­δυ­τές από την Αί­γυ­πτο και τον Κόλπο. 

Ωστό­σο, οι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές συ­μπί­πτουν με μια σειρά τε­ρά­στιων έργων υπο­δο­μών –η επέ­κτα­ση της Διώ­ρυ­γας του Σουέζ, το ενερ­γεια­κό σχέ­διο σε συ­νερ­γα­σία με την γερ­μα­νι­κή εται­ρία Ζί­μενς, το σχέ­διο για πυ­ρη­νι­κό σταθ­μό σε συ­νερ­γα­σία με μια σειρά ρω­σι­κών εται­ριών, και άλλα σχέ­δια που σχε­τί­ζο­νται με την ανά­πτυ­ξη υπο­δο­μών. Τε­ρά­στια δά­νεια από ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες χρη­μα­το­δο­τούν έργα που ανα­λαμ­βά­νουν εται­ρί­ες που εδρεύ­ουν στα ίδια ευ­ρω­παϊ­κά κράτη, που ση­μαί­νει ότι οι ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες χρη­μα­το­δο­τούν τις ευ­ρω­παϊ­κές εται­ρί­ες με την αι­γυ­πτια­κή κυ­βέρ­νη­ση να δρα ως με­σο­λα­βη­τής! Το φυ­σι­κό απο­τέ­λε­σμα είναι φυ­σι­κά η συσ­σώ­ρευ­ση χρέ­ους για την αι­γυ­πτια­κή κυ­βέρ­νη­ση, και η δη­μιουρ­γία δια­δο­χι­κών νο­μι­σμα­τι­κών κρί­σε­ων καθώς αυ­ξά­νε­ται το χάσμα ανά­με­σα στα συ­ναλ­λαγ­μα­τι­κά απο­θέ­μα­τα της κυ­βέρ­νη­σης (σε ευρώ, δο­λά­ρια και λίρες αγ­γλί­ας) και τις δα­νεια­κές υπο­χρε­ώ­σεις της σε αυτά τα νο­μί­σμα­τα.

Ήταν απο­λύ­τως λο­γι­κό να βου­λιά­ξει η αξία της Αι­γυ­πτια­κής λίρας μπρο­στά σε τέ­τοιες έντο­νες πιέ­σεις. Πράγ­μα­τι, η Αι­γυ­πτια­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα υπο­τί­μη­σε την λίρα πάνω από 13% το Μάρτη του 2016, αλλά αυτό το μέτρο δεν απέ­τρε­ψε την ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη κα­τάρ­ρευ­σή της στη μαύρη αγορά. Επι­πλέ­ον, ο διοι­κη­τής της κε­ντρι­κής τρά­πε­ζας άρ­χι­σε να μιλά αυτήν την βδο­μά­δα για την ανά­γκη μιας νέας υπο­τί­μη­σης της αξίας της λίρας! Αυτό οδή­γη­σε σε δια­δο­χι­κά κύ­μα­τα ανα­τι­μή­σε­ων, ει­δι­κά σε κρί­σι­μα αγαθά, κάτι που συ­νέ­πε­σε με αυ­ξα­νό­με­να επί­πε­δα ανερ­γί­ας και μια στα­σι­μό­τη­τα στους μι­σθούς –που ήταν ήδη πολύ χα­μη­λοί. Όλα αυτά ση­μαί­νουν μια ρα­γδαία επι­δεί­νω­ση των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης για την πλειο­ψη­φία των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των φτω­χών, καθώς δεν υπάρ­χουν πραγ­μα­τι­κές ευ­και­ρί­ες να τερ­μα­τι­στεί η οι­κο­νο­μι­κή κρίση ή να δη­μιουρ­γη­θεί μια βιώ­σι­μη ανά­πτυ­ξη, όσο ο Αλ Σίσι, οι στρα­τη­γοί του και οι με­γά­λοι επι­χει­ρη­μα­τί­ες (που είναι όλοι άν­θρω­ποι του Μου­μπά­ρακ) πα­ρα­μέ­νουν στην εξου­σία. Ανα­μέ­νε­ται συ­νε­πώς ότι ο ερ­χό­με­νος τέ­ταρ­τος χρό­νος του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος θα θέσει τις βά­σεις για νέα κύ­μα­τα απερ­γιών και δια­δη­λώ­σε­ων που θα απαι­τούν με­γα­λύ­τε­ρους μι­σθούς και έλεγ­χο των τιμών. Η πο­λι­τι­κή επί­πτω­ση είναι πως πολ­λοί από αυ­τούς που υπο­στή­ρι­ξαν το πρα­ξι­κό­πη­μα του Σίσι και πί­στε­ψαν τις υπο­σχέ­σεις του θα πε­ρά­σουν στις γραμ­μές της κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης.  

Το πε­ρι­φε­ρεια­κό πλαί­σιο

Η άλλη πο­λι­τι­κή συ­νέ­πεια της οι­κο­νο­μι­κής απο­τυ­χί­ας και του διο­γκού­με­νου χρέ­ους είναι η όλο και με­γα­λύ­τε­ρη εξάρ­τη­ση από τους Σα­ου­δά­ρα­βες σπόν­σο­ρες, που ήταν φυ­σι­κά οι βα­σι­κοί χρη­μα­το­δό­τες του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος από την πρώτη στιγ­μή. Η επί­σκε­ψη του Σα­ου­δά­ρα­βα μο­νάρ­χη στην Αί­γυ­πτο τον Απρί­λη του 2016 ήταν μια φάρσα στη διάρ­κεια της οποί­ας εί­δα­με τον Αλ Σίσι και τους αν­θρώ­πους του να γο­να­τί­ζουν και να εκλι­πα­ρούν το βα­σι­λιά και την κου­στω­δία του. Πα­ρό­λα αυτά, δεν μπο­ρού­σα­με να πε­ρι­μέ­νου­με τη δωρεά των δύο νη­σιών, Τιράν και Σα­να­φίρ, στο Βα­σί­λειο των Σα­ούντ! Αυτή η επι­βε­βαιώ­νει ότι το κα­θε­στώς είναι σε κα­τά­στα­ση πλή­ρους χρε­ο­κο­πί­ας και θα τζο­γά­ρει ό,τι έχει απο­μεί­νει από την πο­λι­τι­κή του νο­μι­μο­ποί­η­ση, ακόμα και στα μάτια των υπο­στη­ρι­κτών του, για με­ρι­κά ριάλ και δο­λά­ρια. Σε αυτό το ση­μείο πρέ­πει να θυ­μη­θού­με ότι το πρα­ξι­κό­πη­μα και η αντε­πα­νά­στα­ση στη­ρί­χθη­καν σε μια προ­πα­γαν­δι­στι­κή εκ­στρα­τεία που ου­σια­στι­κά επι­κα­λού­νταν τον Αι­γυ­πτια­κό εθνι­κι­σμό, την Αι­γυ­πτια­κή ση­μεία και την Αι­γυ­πτια­κή κυ­ριαρ­χία μέσα από συν­θή­μα­τα όπως «η διά­σω­ση της Αι­γύ­πτου», «ο πό­λε­μος ενά­ντια στην τρο­μο­κρα­τία», «η εξα­φά­νι­ση των προ­δο­τών» και άλλες υστε­ρι­κές εκ­φρά­σεις. Αλλά η πα­ρα­χώ­ρη­ση της κυ­ριαρ­χί­ας της Αι­γύ­πτου πάνω στο Τιράν και το Σα­να­φίρ προς όφε­λος της Σα­ου­δι­κής Αρα­βί­ας απο­κα­λύ­πτει την κε­νό­τη­τα αυτών των συν­θη­μά­των και σπρώ­χνει όσους υπο­στή­ρι­ξαν τον Σίσι για λό­γους πα­τριω­τι­σμού και προ­στα­σί­ας της χώρας σε μια βίαιη κρίση: Πώς μπο­ρεί κα­νείς να στη­ρί­ζει τον Σίσι για πα­τριω­τι­κούς λό­γους ότι αυτός πα­ρα­δί­δει την εθνι­κή κυ­ριαρ­χία;

Ρήγ­μα­τα στη Συμ­μα­χία της 30 Ιούνη

Το πρα­ξι­κό­πη­μα του 2013 στη­ρί­χθη­κε σε μια πλα­τιά πο­λι­τι­κή συμ­μα­χία –που ονο­μά­στη­κε εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο «Συμ­μα­χία της 30 Ιούνη». Αυτή η συμ­μα­χία πε­ρι­λάμ­βα­νε ένα με­γά­λο φάσμα πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων που προη­γου­μέ­νως συ­γκρο­τού­σαν το «Μέ­τω­πο Σω­τη­ρί­ας» σε αντι­πα­ρά­θε­ση με την προ­ε­δρία του Μο­χά­μεντ Μό­ρι­ση. Απαρ­τι­ζό­ταν από διά­φο­ρα πο­λι­τι­κά ρεύ­μα­τα, από φι­λε­λεύ­θε­ρους και εθνι­κι­στές μέχρι αρι­στε­ρούς και σα­λα­φι­στές, όπως και από τα απο­μει­νά­ρια του Εθνι­κού Δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος (το κόμμα του Μου­μπά­ρακ). Αυτή η πο­λι­τι­κή συμ­μα­χία όχι μόνο υπο­στή­ρι­ξε το πρα­ξι­κό­πη­μα, αλλά υπο­στή­ρι­ξε και έδωσε λευκή επι­τα­γή στο στρα­τό, υπο­στη­ρί­ζο­ντας συ­νε­πώς τις επα­κό­λου­θες σφα­γές, συλ­λή­ψεις και κα­τα­στο­λή.

Αυτή η πλα­τιά συμ­μα­χία συ­γκρο­τή­θη­κε με προ­φά­σεις που είχαν σχέση με την Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα και την ανα­γκαιό­τη­τα να απαλ­λα­γού­με από τον Μόρσι, ακόμα και με στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα. Εδώ δεν θα απα­ντή­σου­με σε αυτές τις προ­φά­σεις, ούτε θα κα­τα­πια­στού­με με το γε­γο­νός ότι αυτή η σύ­μπλευ­ση με το στρα­τό απο­τε­λού­σε μια προ­δο­σία της επα­νά­στα­σης της 25 Γε­νά­ρη που δεν ήταν λι­γό­τε­ρο βαθιά κι επι­κίν­δυ­νη από την προ­δο­σία της Αδελ­φό­τη­τας όταν αυτή είχε συμ­μα­χή­σει με το στρα­τό.   

Αυτό που θέ­λου­με να το­νί­σου­με είναι ότι καθώς μπαί­νου­με στον τέ­ταρ­το χρόνο του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, η πο­λι­τι­κή ει­κό­να είναι τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κή. Ο μπα­μπού­λας της Αδελ­φό­τη­τας δεν αρκεί πια για να συ­γκρα­τή­σει ενω­μέ­νη την συμ­μα­χία της 30 Ιούνη, και η κα­τα­στο­λή του κα­θε­στώ­τος ενά­ντια σε όλους τους αντι­πά­λους του –ακόμα και δυ­νά­μεις που είναι ενά­ντια στην Αδελ­φό­τη­τα-, οι οι­κο­νο­μι­κές του απο­τυ­χί­ες, η εξάρ­τη­σή του από τη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία όπως και η ανοι­χτή συμ­μα­χία του με το Ισ­ρα­ήλ, και τέλος η κα­τα­στρο­φή της υπό­θε­σης των δύο νη­σιών, όλοι αυτοί οι πα­ρά­γο­ντες έχουν πραγ­μα­τι­κά δια­λύ­σει ό,τι είχε απο­μεί­νει από τη συμ­μα­χία της 30 Ιούνη. Αυτό έγινε σαφές στις δια­δη­λώ­σεις του Απρί­λη του 2016 ενά­ντια στην πα­ρα­χώ­ρη­ση των νη­σιών όπως και από τις δη­λώ­σεις διά­φο­ρων ηγε­τι­κών στε­λε­χών αυτής της συμ­μα­χί­ας.

Η υπο­χώ­ρη­ση των Αδελ­φών Μου­σουλ­μά­νων

Ίσως η πιο ση­μα­ντι­κή εξέ­λι­ξη του τρί­του χρό­νου του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος να ήταν η κα­τά­στα­ση αδυ­να­μί­ας, κα­τα­κερ­μα­τι­σμού και διαι­ρέ­σε­ων στην οποία βρέ­θη­κε η Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα και η υπο­χώ­ρη­ση της επιρ­ρο­ής της ως η βα­σι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση στον Σίσι. Η βίαιη κα­τα­στο­λή που υπέ­φε­ρε η Αδελ­φό­τη­τα την έχει απο­δυ­να­μώ­σει και κα­τα­κερ­μα­τί­σει σε με­γά­λο βαθμό, αλλά δεν είναι αυτός ο μο­να­δι­κός λόγος για την υπο­χώ­ρη­σή της. Οι ίδιες εσω­τε­ρι­κές αντι­φά­σεις που πα­ρέ­λυ­σαν την Αδελ­φό­τη­τα στη διάρ­κεια της προ­ε­δρί­ας του Μόρσι και την οδή­γη­σαν στο να υπο­κύ­ψει στην αντι­δρα­στι­κή σα­λα­φι­στι­κή της πτέ­ρυ­γα και να επι­χει­ρή­σει να κα­τευ­νά­σει τους κρα­τι­κούς μη­χα­νι­σμούς –κυ­ρί­ως το στρα­τό και την αστυ­νο­μία- έχουν τώρα οξυν­θεί πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα και τα δια­δο­χι­κά κύ­μα­τα κα­τα­στο­λής. Η απο­τυ­χία της στρα­τη­γι­κής τους να ενα­ντιω­θούν στο πρα­ξι­κό­πη­μα και η ανι­κα­νό­τη­τά τους να κι­νη­το­ποι­ή­σουν ένα απο­τε­λε­σμα­τι­κό λαϊκό κί­νη­μα ενά­ντια στο κα­θε­στώς έχει βα­θύ­νει τις διαι­ρέ­σεις μέσα στην ορ­γά­νω­ση, η οποία πρα­κτι­κά έχει δια­σπα­στεί σε πολ­λές δια­κρι­τές, αντί­πα­λες φρά­ξιες που εκ­δί­δουν αντι­φα­τι­κές με­τα­ξύ τους ανα­κοι­νώ­σεις, όλες στο όνομα της Αδελ­φό­τη­τας.

Επο­μέ­νως, έχει χάσει την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά του ο υπο­λο­γι­σμός ότι μπο­ρεί να στη­ρί­ζε­ται το κα­θε­στώς στη κι­νη­το­ποί­η­ση πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων και με­ρί­δας των λαϊ­κών μαζών, πάνω στη βάση της αντι­με­τώ­πι­σης του κιν­δύ­νου της Αδελ­φό­τη­τας. Η κα­τα­σκευα­σμέ­νη κα­τη­γο­ρία έντα­ξης στην ή υπο­στή­ρι­ξης της Αδελ­φό­τη­τας, που εξα­πο­λύ­ε­ται ενά­ντια σε κάθε αντί­πα­λο του κα­θε­στώ­τος, έχει σή­με­ρα εκτε­θεί ως ένας γε­λοί­ος ισχυ­ρι­σμός τον οποίο δεν πι­στεύ­ει κα­νείς. Με­ρί­δες της αντι­πο­λί­τευ­σης που ήταν ευά­λω­τες στην τρο­μο­ϋ­στε­ρία και δι­στα­κτι­κές να κι­νη­θούν αντι­πο­λι­τευ­τι­κά, τώρα αι­σθά­νο­νται πιο άνετα να μι­λή­σουν ανοι­χτά και να ορ­γα­νώ­σουν κι­νή­μα­τα δια­μαρ­τυ­ρί­ας.

Η νέα άνο­δος των ερ­γα­τι­κών, συν­δι­κα­λι­στι­κών και πο­λι­τι­κών αγώ­νων

Όλα τα πα­ρα­πά­νω πρέ­πει να γί­νουν κα­τα­νοη­τά μέσα στο πλαί­σιο της ανό­δου των κι­νη­μά­των δια­μαρ­τυ­ρί­ας τον πε­ρα­σμέ­νο χρόνο, κάτι που δεί­χνει μια ση­μα­ντι­κή εξέ­λι­ξη στην πο­λι­τι­κή σκηνή. Τον Αύ­γου­στο του 2015, χι­λιά­δες δη­μό­σιοι υπάλ­λη­λοι δια­δή­λω­σαν έξω από το κτί­ριο του Συν­δι­κά­του των Δη­μο­σιο­γρά­φων ενά­ντια στο νόμο Δη­μο­σί­ων Υπη­ρε­σιών. Το Νο­έμ­βρη του 2015, εκα­το­ντά­δες πτυ­χιού­χοι δια­δή­λω­σαν ενά­ντια στις ψευ­δείς υπο­σχέ­σεις για προ­σλή­ψεις από το κρά­τος, και κα­τόρ­θω­σαν ακόμα και να φτά­σουν στην πλα­τεία Τα­χρίρ, προ­τού δια­λυ­θούν από τις δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας. Το Φλε­βά­ρη του 2016, πάνω από 10 χι­λιά­δες για­τροί συ­γκε­ντρώ­θη­καν έξω από το κτί­ριο του συν­δι­κά­του τους για να δια­δη­λώ­σουν ενά­ντια στην βίαιη επι­θε­τι­κό­τη­τα της αστυ­νο­μί­ας ενά­ντια στους συ­να­δέλ­φους τους που ερ­γά­ζο­νταν στο νο­σο­κο­μείο της Μα­τά­ρια, και τον ίδιο μήνα εί­δα­με τε­ρά­στιο αριθ­μό κα­τοί­κων της γει­το­νιάς Νταρμπ Αλ Αχμάρ να δια­δη­λώ­νουν έξω από τη διεύ­θυν­ση ασφα­λεί­ας του Κα­ΐ­ρου για τη δο­λο­φο­νία ενός οδη­γού ταξί από αστυ­νο­μι­κό.

Επι­πλέ­ον, οι δια­δη­λώ­σεις στις 15 Απρί­λη 2016 έδει­ξαν μια ση­μα­ντι­κή ποιο­τι­κή στρο­φή σε σχέση με τις προη­γού­με­νες κι­νη­το­ποι­ή­σεις, που ήταν με­ρι­κές ή κλα­δι­κές στο χα­ρα­κτή­ρα τους, πε­ριο­ρι­σμέ­νες είτε το­πι­κά είτε σε έναν επαγ­γελ­μα­τι­κό κλάδο. Αλλά η 15 Απρί­λη ήταν πο­λι­τι­κή με όλη την έν­νοια της λέξης, καθώς η ενα­ντί­ω­ση στην πα­ρα­χώ­ρη­ση των νη­σιών συ­νέ­δεε την κυ­ριαρ­χία, τη δη­μο­κρα­τία και την ελευ­θε­ρία λόγου. Ορ­γα­νώ­θη­κε από ένα πλατύ ενιαίο μέ­τω­πο που δεν πε­ρι­λάμ­βα­νε μόνο επα­να­στα­τι­κές δυ­νά­μεις όπως το Κί­νη­μα 6ης Απρί­λη, το κόμμα Masr al-Qawiya ή τους Επα­να­στά­τες Σο­σια­λι­στές, αλλά και αρ­κε­τές πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις που συμ­με­τεί­χαν στη συμ­μα­χία της 30ης Ιούνη, με πιο αξιο­ση­μεί­ω­τες το κόμμα Ντο­στούρ, το Αι­γυ­πτια­κό Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα και το κόμμα Κα­ρα­μά. Το κα­θε­στώς δεν κα­τά­φε­ρε να δια­σπά­σει αυτό το μέ­τω­πο με την πρό­φα­ση της συμ­με­το­χής με­ρί­δων της νε­ο­λαί­ας της Αδελ­φό­τη­τας στην κι­νη­το­ποί­η­ση. Όπως ξε­κα­θα­ρί­σα­με νω­ρί­τε­ρα, η Αδελ­φό­τη­τα δεν είναι πλέον ένας ισχυ­ρός παί­χτης και άρα αυτά τα επι­χει­ρή­μα­τα δεν πεί­θουν πλέον τις νε­ο­λαί­ες των πο­λι­τι­κών κι­νη­μά­των.

Όλοι πλή­ρω­σαν το τί­μη­μα στις 25 Απρί­λη, καθώς οι κα­τα­σταλ­τι­κές δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας και το δι­κα­στι­κό σώμα δεν έκα­ναν δια­κρί­σεις με­τα­ξύ επα­να­στα­τών αντι­πά­λων του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος και νέων αντι­πά­λων που μέχρι πρό­τι­νος απο­τε­λού­σαν ανα­πό­σπα­στο τμήμα της φι­λο­πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κής συμ­μα­χί­ας της 30 Απρί­λη. Η κα­τα­σταλ­τι­κή αντε­πί­θε­ση του κα­θε­στώ­τος λει­τούρ­γη­σε απο­τρε­πτι­κά στην ανά­πτυ­ξη ενός με­γα­λύ­τε­ρου κι­νή­μα­τος, όταν οι δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας ει­σέ­βα­λαν στο κτί­ριο του συν­δι­κά­του των δη­μο­σιο­γρά­φων για πρώτη φορά στην ιστο­ρία, συλ­λαμ­βά­νο­ντας δη­μο­σιο­γρά­φους που δια­μαρ­τύ­ρο­νταν στο εσω­τε­ρι­κό του. Η επα­κό­λου­θη κι­νη­το­ποί­η­ση των δη­μο­σιο­γρά­φων ήταν άλλο ένα βήμα στην ποιο­τι­κή στρο­φή της αντι­πο­λί­τευ­σης στο αι­γυ­πτια­κό κα­θε­στώς. 

Ωστό­σο, οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις των δη­μο­σιο­γρά­φων και οι προη­γού­με­νες κι­νη­το­ποι­ή­σεις και δια­δη­λώ­σεις των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, των για­τρών και των ερ­γα­τών έδει­ξαν κά­ποιες θε­με­λιώ­δεις αδυ­να­μί­ες των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων του πε­ρα­σμέ­νου χρό­νου. Η πρώτη είναι οι δι­σταγ­μοί και οι διαι­ρέ­σεις των συν­δι­κα­λι­στι­κών ηγε­σιών –είτε στις επαγ­γελ­μα­τι­κές ενώ­σεις είτε στα ανε­ξάρ­τη­τα ερ­γα­τι­κά συν­δι­κά­τα- όπως και των ηγε­τών των λαϊ­κών κι­νη­μά­των στις γει­το­νιές. Αυτοί οι δι­σταγ­μοί και οι διαι­ρέ­σεις είναι το απο­τέ­λε­σμα μιας σει­ράς κα­θο­ρι­στι­κών πα­ρα­γό­ντων.

Ο πρώ­τος είναι οι προ­σπά­θειες των ηγε­σιών να βρουν μια ισορ­ρο­πία ανά­με­σα σε με­ρί­δα της βάσης τους που ακόμα στη­ρί­ζει το κα­θε­στώς, ακόμα κι αν αυτή η υπο­στή­ρι­ξα αρ­χί­ζει να εξα­νε­μί­ζε­ται, και με­ρί­δα της βάσης τους που είναι ήδη έτοι­μη για μια κλι­μά­κω­ση στη σύ­γκρου­ση με το κα­θε­στώς, ακόμα κι αν αυτή αφορά με­ρι­κά, συ­γκε­κρι­μέ­να αι­τή­μα­τα. Ο δεύ­τε­ρος πα­ρά­γο­ντας είναι η αδυ­να­μία της ορ­γα­νω­μέ­νης πί­ε­σης της βάσης να επι­βά­λει πιο ρι­ζο­σπα­στι­κές και απο­τε­λε­σμα­τι­κές θέ­σεις στους ηγέ­τες των συν­δι­κά­των. Αυτό απαι­τεί διαρ­κή ορ­γα­νω­μέ­νη δου­λειά από επα­να­στα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις μέσα στη βάση των συν­δι­κά­των.

Ο τρί­τος πα­ρά­γο­ντας είναι το έλ­λειμ­μα υπο­στή­ρι­ξης, αλ­λη­λεγ­γύ­ης και πί­ε­σης από τις συν­δι­κα­λι­στι­κές και λαϊ­κές ηγε­σί­ες ώστε να προ­χω­ρή­σει το κί­νη­μα μπρο­στά. Για πα­ρά­δειγ­μα, υπήρ­ξαν κά­ποιες πρω­το­βου­λί­ες αλ­λη­λεγ­γύ­ης με τους δη­μο­σιο­γρά­φους από κά­ποιους ερ­γά­τες και κά­ποιους πο­λι­τι­κούς ηγέ­τες, αλλά ήταν ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κές και δεν κα­τά­φε­ραν να δη­μιουρ­γή­σουν ένα πλαί­σιο που θα μπο­ρού­σε να ενώ­σει όλες τις πλευ­ρές γύρω από συ­γκε­κρι­μέ­νους στό­χους, ενώ τα ανε­ξάρ­τη­τα ερ­γα­τι­κά συν­δι­κά­τα δεν πήραν κά­ποια αξιο­ση­μεί­ω­τη στάση πάνω σε αυτό το ζή­τη­μα.

Φυ­σι­κά, αυτός ο δι­σταγ­μός και κα­τα­κερ­μα­τι­σμός αντα­να­κλά­ται στις αμ­φι­λε­γό­με­νες και αντι­φα­τι­κές στά­σεις που κρα­τούν οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις που αυτήν την στιγ­μή στρέ­φο­νται από τις γραμ­μές της άρ­χου­σας συμ­μα­χί­ας στις γραμ­μές της πε­ριο­ρι­σμέ­νης και «ντρο­πα­λής» πο­λι­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης. Αυτό πε­ριο­ρί­ζει σε με­γά­λο βαθμό το μέ­γε­θος των νικών και ακόμα και το βαθμό της πί­ε­σης ασκεί­ται στο κα­θε­στώς μέχρι τώρα. Αυτό επί­σης διευ­κο­λύ­νει το κα­θε­στώς να χρη­σι­μο­ποιεί την κα­τα­στο­λή και τις συλ­λή­ψεις για να εμπο­δί­σει την ανά­πτυ­ξη του κι­νή­μα­τος προς το παρόν.

Ορ­γα­νώ­νο­ντας τις γραμ­μές μας

Αυτό το άρθρο ξε­κί­νη­σε με μια έκ­κλη­ση για με­τρη­μέ­νη αι­σιο­δο­ξία πάνω στη βάση μιας ανά­λυ­σης των εξε­λί­ξε­ων που εί­δα­με να ξε­δι­πλώ­νο­νται κατά τον τρίτο χρόνο του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος της 3ης Ιούλη 2013. Αυτός ο χρό­νος εξέ­θε­σε τις ρωγ­μές στην κο­ρυ­φή του κα­θε­στώ­τος και την απο­τυ­χία των οι­κο­νο­μι­κών του πο­λι­τι­κών που είχαν ως απο­τέ­λε­σμα μια βαθιά κρίση και διαρ­κή αύ­ξη­ση στις τιμές και την ανερ­γία. Εί­δα­με επί­σης μια ση­μα­ντι­κή άνοδο στα κι­νή­μα­τα ενά­ντια στην αστυ­νο­μι­κή βία, ενά­ντια στις οι­κο­νο­μι­κές και κοι­νω­νι­κές πο­λι­τι­κές του κα­θε­στώ­τος και τέλος αγώ­νες για δη­μο­κρα­τία, ελευ­θε­ρία του λόγου και εθνι­κή κυ­ριαρ­χία.  

Αλλά αυτά τα κι­νή­μα­τα βρί­σκο­νται μόνο στην αρχή και χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από ένα με­γά­λο βαθμό δι­στα­κτι­κό­τη­τας των ηγε­σιών τους και κα­τα­κερ­μα­τι­σμού της ικα­νό­τη­τάς τους να κι­νη­το­ποιούν ευ­ρύ­τε­ρες μάζες. Τον ερ­χό­με­νο χρόνο, πρέ­πει να ενώ­σου­με τις επα­να­στα­τι­κές γραμ­μές και να ορ­γα­νώ­σου­με την απο­τε­λε­σμα­τι­κή συμ­με­το­χή τους στους οι­κο­νο­μι­κούς, δη­μο­κρα­τι­κούς και σχε­τι­κούς με την κυ­ριαρ­χία αγώ­νες. Χρειά­ζε­ται επί­σης να χτί­σου­με ενιαία μέ­τω­πα που θα πε­ρι­λαμ­βά­νουν όλους όσους ενα­ντιώ­νο­νται στις ση­με­ρι­νές πο­λι­τι­κές του κα­θε­στώ­τος, είτε συμ­με­τεί­χαν είτε όχι στη συμ­μα­χία της 30 Ιούνη. Η κα­τά­στα­ση κα­τα­κερ­μα­τι­σμού που είχε επι­βά­λει το κα­θε­στώς χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τον μπα­μπού­λα της Αδελ­φό­τη­τας δεν μπο­ρεί πια να δι­καιο­λο­γη­θεί με κα­νέ­να τρόπο. Όλοι όσοι αρ­νού­νται τη δι­κτα­το­ρία, τους νό­μους έκτα­κτης ανά­γκης, τις πο­λι­τι­κές συλ­λή­ψεις, το τσά­κι­σμα των δη­μό­σιων και προ­σω­πι­κών ελευ­θε­ριών, όλοι όσοι απορ­ρί­πτουν τις κα­πι­τα­λι­στι­κές πο­λι­τι­κές φτω­χο­ποί­η­σης που επι­βά­λει ο Αλ Σίσι, οι στρα­τη­γοί του και οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες, όλοι όσοι απορ­ρί­πτουν την εξάρ­τη­ση από την Σα­ου­δι­κή Αρα­βία και το Ισ­ρα­ήλ πρέ­πει να στα­θούν ενω­μέ­νοι ενά­ντια στο κα­θε­στώς.

Ας δεί­ξου­με την αλ­λη­λεγ­γύη μας στους ερ­γά­τες στα Ναυ­πη­γεία της Αλε­ξάν­δρειας που αντι­με­τω­πί­ζουν στρα­το­δι­κεία απλώς επει­δή επι­χεί­ρη­σαν να ορ­γα­νώ­σουν μια δια­μαρ­τυ­ρία και να απαι­τή­σουν τα νό­μι­μα δι­καιώ­μα­τά τους απέ­να­ντι σε μια κυ­βέρ­νη­σης που τους έχει προ­σφέ­ρει μόνο φτω­χο­ποί­η­ση και κα­τα­στο­λή. Ας δεί­ξου­με την αλ­λη­λεγ­γύη μας στους μα­θη­τές λυ­κεί­ου που σχε­δόν εν­στι­κτω­δώς κα­τευ­θύν­θη­καν προς την Τα­χρίρ για να εκ­φρά­σουν την οργή τους ενά­ντια σε ένα απο­τυ­χη­μέ­νο, διε­φθαρ­μέ­νο, πε­λα­τεια­κό σχο­λι­κό σύ­στη­μα του οποί­ου έπε­σαν θύ­μα­τα. Ας με­τα­τρέ­ψου­με αυ­τούς τους δύο αγώ­νες με τους οποί­ους έκλει­σε ο τρί­τος χρό­νος του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος σε ει­σα­γω­γή σε μια νέα χρο­νιά αγώ­νων. Ας κά­νου­με όλοι μαζί αυτή τη χρο­νιά την αρχή του τέ­λους για το κα­θε­στώς του Αμπ­ντέλ Φατάχ Ελ Σίσι. 

Συντρίμμια του αεροσκάφους της EgyptAir που εξαφανίστηκε από τα ραντάρ σήμερα το πρωί, βρέθηκαν νότια της Καρπάθου. Νωρίτερα, το πρακτορείο Reuters είχε μεταδώσει ότι οι ελληνικές Αρχές εντόπισαν δύο αντικείμενα να επιπλέουν νοτιοανατολικά του σημείου εξαφάνισης του αεροσκάφους.

Το αεροσκάφος που πραγματοποιούσε την πτήση Παρίσι - Κάιρο εξαφανίστηκε τα ξημερώματα της Πέμπτης από τα ραντάρ πάνω από την Μεσόγειο.

Το αεροσκάφος της EgyptAir με 66 επιβάτες και πλήρωμα. προερχόμενοι από 12 χώρες.Να υπογραμμίσουμε ότι το αεροσκάφος έκανε «απότομες στροφές» στον αέρα, πριν χάσει ύψος και εξαφανιστεί  από τα ραντάρ στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος.

«Στις 03:39 τα ξημερώματα η πορεία του αεροσκάφους ήταν νότια και νοτιο-ανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου, αμέσως μετά εισήλθε στον FIR Καΐρου, έκανε στροφές και πραγματοποίησε την κάθοδο που περιγράφω. 90 μοίρες αριστερά και μετά 360 μοίρες προς τα δεξιά» είπε ο κ. Καμμένος σε συνέντευξη Τύπου.

Πρόσθεσε ότι οι ελληνικές Αρχές πραγματοποιούν έρευνες νότια της Καρπάθου.

Τη συνδρομή χωρών-συμμάχων που διαθέτουν δορυφόρο στην ανατολική Μεσόγειο ζήτησε η Ελλάδα για την πιθανότητα να έχει ληφθεί εικόνα που να βοηθήσει τις αρχές της Αιγύπτου και της Ελλάδας στον εντοπισμό του αεροσκάφους.

Την παρουσία της στην περιοχή της Μεσογείου, συνεχίζει να υποστηρίζει η Ρωσία, συμμετέχοντας από το Σάββατο σε κοινές αεροναυτικές ασκήσεις με την Αίγυπτο, υπό τον τίτλο «Γέφυρα Φιλίας - 2015».